Oferta z zakresu badań dzieł sztuki

Pracownicy ZTiTM rozwijają i systematycznie udoskonalają warsztat badawczy poprzez wnikliwe studia oraz praktyczną rekonstrukcję dawnych i współczesnych technologii i technik malarskich.

Tworzone są bazy danych materiałów otrzymywanych na podstawie przepisów historycznych zamieszczonych w dawnych traktatach pomocne przy interpretacji badań instrumentalnych substancji obecnych w obiektach zabytkowych.

W Zakładzie wykonywane są analizy fizyczne, chemiczne i instrumentalne, takie, jak między innymi analiza wizualna lica obrazów w świetle widzialnym (VIS) rozproszonym i skośnym, w podczerwieni (IR), w fotografii kolorowej w bliskiej podczerwieni (tzw. technika fałszywych kolorów), fluorescencji w ultrafiolecie (UV), badania rentgenowskie (RTG), które służą do określenia stanu zachowania, a także do wstępnej identyfikacji rodzaju stosowanych przez artystów materiałów, jak również dokładnych analiz grafologicznych sygnatur oraz wytypowania miejsc pobrania próbek do badań mikrochemicznych i instrumentalnych.

Wykonywane są także badania dendrologiczne i dendrochronologiczne drewna pozwalające na precyzyjne datowanie i ustalenie autentyczności oraz proweniencji obiektów zabytkowych. Do badań autentyczności obrazów sztalugowych stosowana jest opracowana odpowiednia metodyka badań. Ustalanie rodzaju spoiwa oparte są na wynikach badań metodą spektroskopii w podczerwieni z transformatą Fouriera (FTIR), chromatografii gazowej (GC-MS) oraz wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC).

W celu identyfikacji składu pierwiastkowego zaprawy i warstw malarskich wykonywane są nieinwazyjne badania na powierzchni lica obrazu przy zastosowaniu przenośnego aparatu XRF bądź na sproszkowanych próbkach metodą rentgenowskiej analizy fluorescencyjnej (XRF). Badania stratygrafii próbek, układu warstw, chronologii i wstępne szacowanie składu pigmentów, barwników i spoiw wykonywane są za pomocą metody analizy porównawczej przy użyciu standardowej mikroskopii VIS i mikroskopii fluorescencyjnej UV.

Dokładne określenie pierwiastków w wybranej warstwie na przekrojach wykonywane są metodą energodyspersyjnej analizy rentgenowskiej z zastosowaniem mikrosondy elektronowej (SEM-EDS).

Systematycznie rozwijane są badania spektroskopowe (XRF), mikro-spektroskopia absorpcyjna w podczerwieni (µ-FTIR), spektroskopia mikroramanowska (µ-Raman), atomowa spektroskopia emisyjna (AES), rentgenowska dyfraktometria proszkowa (µ-XRPD), neutronowa analiza aktywacyjna (NAA). Największą uwagę ZTiTM skupia na rozwoju badań nieinwazyjnych obiektów zabytkowych i dzieł sztuki. W jednostce tworzone są bazy danych spektralnych i udoskonalane są metodyki badań za pomocą takich technik jak: reflektografia w UV, fluorescencja wzbudzana ultrafioletem, reflektografia w VIS, fotografia kolorowa w bliskiej podczerwieni (tzw. technika fałszywych kolorów), reflektografia w bliskiej podczerwieni, termowizja i technika radarowa (GPR).

W ramach projektów naukowo-badawczych prowadzona jest współpraca z innymi ośrodkami badawczymi w Polsce i zagranicą.

Wykonuje się ponadto ekspertyzy i udziela konsultacji rzeczoznawczych dotyczących autentyczności, proweniencji i czasu powstania dzieł sztuki oraz stanu zachowania. Przeprowadzane są również ekspertyzy określające jakość wykonanych zabiegów konserwatorskich. Opracowuje się także szczegółowe dokumentacje budowy technicznej badanych obiektów zabytkowych oraz nowych. Wykonywane są konserwacje i rekonstrukcje malarstwa sztalugowego i ściennego, rzeźby polichromowanej oraz kopie z tych dziedzin.